اختلال وسواسی-جبری یک اختلال رایج، مزمن و طولانی مدت است که در آن شخص، به شکل غیر قابل کنترلی، تمایل به تکرار بیش از حد افکار(وسواس ها) و رفتار(اجبارها) دارد.

علایم و نشانه ها

افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری ممکن است علایم مربوط به وسواس، اجبار یا هردو را داشته باشند. این علایم می توانند در تمام جنبه های زندگی مانند کار، مدرسه و روابط شخصی، اختلال ایجاد کنند.

وسواس ها

افکار، تصورات یا تصاویر ذهنی هستند که موجب اضطراب می شوند.

وسواس های شایع عبارتند از:

ترس از میکروب یا آلودگی

افکار ناخواسته ممنوعه یا تابو شامل سکس، مذهب یا آسیب

افکار تهاجمی نسبت به خود یا دیگران

داشتن چیزهای متقارن یا در یک نظم کامل

اجبارها

رفتارهای تکراری است که فرد مبتلا به اختلال وسواسی-جبری احساس می کند که به پاسخ دادن در مقابل افکار وسواسی تمایل دارد.

اجبار های رایج شامل:

تمیز کردن بیش از حد یا شستن دست

مرتب کردن و سامان دادن اشیا به شیوه ای دقیق و خاص

به طور مرتب چیزها را چک می کند (مانند مواردی که مرتبا بررسی می کنید که ببینید درب قفل شده است یا اجاق گاز خاموش شده است یا نه؟)

اجبار شمردن

همه آیین ها و عادت ها اجبار نیستند. هرکسی گاهی اوقات دوبار چیزهارا چک می کند. اما یک شخص با اختلال وسواسی-جبری به طور معمول، افکار یا رفتار خود را نمی تواند کنترل کند. حتی وقتی که این افکار یا رفتار به طور مفرط سازماندهی شده هستند.

حداقل یک ساعت در روز را با این افکار یا رفتار سپری می کند.

وقتی که رفتار ها یا آیین ها را انجام می دهد از چیزی لذت نمی برد.اما ممکن است به طور مختصر در مقابل اضطرابی که به علت این افکار ایجاد شده است، احساس تسکین کند.

مشکلات قابل توجه در زندگی روزمره که به علت این افکار یا رفتارها ایجاد شده است را تجربه می کند.

برخی از افراد دارای اختلال وسواسی جبری، دارای اختلال تیک هستند.

تیک های حرکتی، ناگهانی، مختصر، حرکت های تکراری، مانند چشمک زدن و سایر حرکات چشم،صورت، بالا انداختن  شانه، تکان دادن سریع سر یا شانه است.

تیک های صوتی رایج شامل پاکسازی گلو، خرناس یا صداهای خشن

علایم ممکن است با گذشت زمان بهتر و یا بدتر شوند.

افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری ممکن است با اجتناب کردن از موقعیت هایی که موجب وسواس در آنها می شود، سعی کنند به خودشان کمک کنند. یا ممکن است سعی کنند با الکل یا دارو خود را آرام کنند.

اگرچه اکثر بالغین دارای اختلال وسواسی جبری تشخیص می دهند،  که آنچه آنان انجام می دهند، بی معنی است. اما بعضی از بزرگسالان و اکثر کودکان، ممکن است متوجه رفتارغیرعادی خود نشوند . والدین یا معلمان معمولا علایم اختلال وسواسی-جبری را در کودکان تشخیص می دهند.

اگر شما فکر می کنید که دارای اختلال وسواسی جبری هستید، با پزشک خود درمورد علایمتان صحبت کنید. در صورت عدم درمان، اختلال وسواسی-جبری می تواند بر تمام جنبه های زندگی شما اثرگذار باشد.

وسواس یک اختلال رایج است که بر بزرگسالان، نوجوانان و کودکان در سراسر جهان اثر گذار است. اکثر افراد دارای این اختلال از سن ۱۹ سالگی تشخیص داده می شوند. معمولا سن شروع آن در پسران زودتر از دختران است. اما شروع آن بعد از 35 سالگی اتفاق می افتد.

علل این اختلال ناشناخته است، اما عوامل خطر عبارتند از:

ژنتیک

مطالعات بر روی دوقلو ها و خانواده های آنان نشان داده است که افراد دارای بستگان درجه اول دارای اختلال وسواسی-جبری، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این اختلال هستند.

تحقیقاتی که جهت بررسی ارتباط بین اختلال وسواسی-جبری و ژنتیک درحال انجام هستند، ادامه می یابد و ممکن است به بهبود تشخیص و درمان این اختلال کمک کند.

ساختار مغز و عملکرد آن

مطالعات تصویر برداری اختلافاتی را در بین قشر جلویی مغز و ساختار های زیر قشری، در بین مبتلایان به اختلال وسواسی-جبری نشان داده است. به نظر می رسد که بین علایم اختلال وسواسی-جبری و ناهنجاریها در مناطق خاصی از مغز ارتباط وجود دارد. اما این ارتباط روشن نیست. تحقیقات هنوز درحال انجام است. درک علل این اختلال، به تعیین درمان های خاص و شخصی برای درمان کمک خواهد کرد.

محیط

افرادی که در دوران کودکی مورد آزار فیزیکی یا جنسی قرار گرفته، یا سایر تروما ها را تجربه کرده اند، در معرض افزایش خطر جهت ابتلا به اختلال وسواسی-جبری هستند. در برخی موارد ممکن است به دنبال یک عفونت استرپتوکوک کودکان دچار اختلال وسواسی-جبری شوند. اختلالات روانپزشکی خود ایمنی اطفال وابسته به عفونت استرپتوکوک (PANDAS)  گفته می شوند.

 

درمان ها

اختلال وسواسی جبری به طور معمول با دارو، روان درمانی یا ترکیبی از هر دو درمان می شود. اگرچه بیشتر بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری به درمان پاسخ می دهند، برخی از بیماران همچنان علایم را تجربه خواهند کرد.

گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال وسواسی-جبری دارای اختلالات روانی دیگر مانند: اختلال اضطراب، افسردگی، اختلال بدشکلی بدنی(اختلالی که در آن فرد به اشتباه باور دارد که شکل بخشی از اعضای بدن او غیر طبیعی است). هنگام تصمیم گیری در مورد درمان مهم است که اختلالات دیگر نیز در نظر گرفته شوند.

منبعNIH