قوانین والدین
بسیاری از والدین قوانین سختگیرانهای برای استفاده کودکان از اینترنت وضع میکنند: بچهها ساعات محدود و مشخصی اجازه استفاده از اینترنت و بازی کامپیوتری دارند، اجازه ندارند عضو شبکههای اجتماعی شوند. بیشتر والدین بر روی کامپیوترها و لپتاپهای خانه نرمافزارهایی را نصب کردند تا بچهها نتوانند بسیاری از سایتها را باز کنند. برای همه پذیرفته شده است که والدین محدودیتهایی را برای استفاده بچههایشان از اینترنت و حضور در فضای آنلاین تعیین کنند. اما کمتر کسی به سویه دیگر ماجرا و “حق کودکان” برای تعیین محدودیتی برای والدینشان فکر میکند. کمتر پدر و مادری را میتوان پیدا کرد که در فعالیتهای خود در شبکههای اجتماعی، عکس و ویدئو از فرزندش با دیگران بهاشتراک نگذارد و جزئیاتی از مکالمههای روزمره و حرفهای جالب بچهاش را ننویسد. نتیجه بررسی تازهای که کار مشترک دو دانشگاه میشیگان و واشنگتن است، نشان میدهد که کودکان بسیاری از اینکه والدینشان مدام عکس و فیلمی از آنها را به اشتراک میگذارد یا دربارهشان در شبکههای اجتماعی مینویسد، اصلا راضی نیستند. به گزارش “نیویورکتایمز” نتیجه این تحقیق نشان داد که بسیاری از کودکان از چیزهایی که پدر و مادرها درباره آنها مینویسند یا عکسهایی که میگیرند “احساس شرمندگی” میکنند و عصبانی و کلافهاند که برای انتشار این تصاویر و نوشتهها، از آنها اصلا اجازه نمیگیرند. گروه تحقیق، این کودکان را از سال ۲۰۰۴ انتخاب و بررسی کرد. این کودکان حالا نوجواناند و بیشتر آنها از اینکه در این سالها والدینشان بارها عکس و فیلم آنها را بدون اجازه با دیگران به اشتراک گذاشتند، ناراضیاند. محققان این گزارش اعلام کردند بیشتر این بچهها هرچه بزرگتر میشوند از رویه والدین خود نارضایتی جدیتری پیدا میکنند و بیشتر تمایل دارند خودشان تصمیم بگیرند که چه چیزی از آنها در فضای دیجیتال منتشر شود. تحقیق مشترک این دو دانشگاه یک نتیجه مهم دیگر هم داشت. بیشتر کودکان ترجیح میدهند و دلشان میخواهد که سر والدینشان کمتر در تلفن همراه و لپتاپ باشد و وقت بیشتری با آنها صرف کنند. آنها ترجیح میدهند پدر و مادرها بیشتر از اینکه به آنها پیغام اینترنتی و تلفنی بفرستند، رو در رو مکالمه کنند. شمار قابلتوجهی از کودکان و نوجوانان حاضر در تحقیق، به دستاندرکاران پژوهش گفتند که بهنظرشان والدین آنها رفتار “صادقانه” ندارند و “ریاکارانه” برخورد میکنند. درحالی که خودشان مدام در اینترنت وقتگذرانی میکنند، برای بچهها انواع محدودیتها را در استفاده از فضای آنلاین وضع کردهاند. پیش از این نیز کارشناسان و برخی مدافعان حقوق دیجیتال به والدین هشدار داده بودند که وقتی از ابتدای تولد فرزند، عکسها و فیلمهای او را در شبکههای اجتماعی به اشتراک میگذارند، کودک را برای همیشه از حق “گمنامی” در فضای آنلاین محروم میکنند. همچنین انتشار عکس کودکان در فضای آنلاین به این معنی است که امکان استفاده از عکس آنها و دادههای مربوط به آنها برای تبلیغات متعدد موجود در شبکههای اجتماعی به آسانی فراهم میشود.
دکتر محمدرضا کاظمی
فوق تخصص روانپزشکی کودکان و نوجوانان