بی‌خوابی
بی‌خوابی
بی‌خوابی به معنای ناتوانی یا وجود اشکال در به‌خواب رفتن و یا ادامه‌دادن خواب است. بی‌خوابی علت‌های مختلفی دارد و ممکن است ناشی از برخی بیماری‌ها و اختلالات، مصرف دارو، مواد و یا برخی عادات باشد.
عدم رعایت “بهداشت خواب” یکی از علل مهم و شایع بی‌خوابی است. و اما اصول “بهداشت خواب”:
– تا زمانی که چشمان‌تان سنگین نشده به رخت‌خواب نروید.
– اگر در رخت‌خواب به مدت ده دقیقه بیدار ماندید از رخت‌خواب خارج شوید.
– در رخت‌خواب مطالعه نکنید، رادیو گوش ندهید، تلویزیون نگاه نکنید، صحبت نکنید و از همه مهم‌تر فکروخیال نکنید. یادتان باشد رخت‌خواب برای خوابیدن است.
-اگر خواب‌تان نمی‌برد در بیرون رخت‌خواب رادیو یا موسیقی آرام گوش کنید، مجله بخوانید و یا داستانی آرام و بدون هیجان را دنبال کنید. از تماشای تلویزیون، خواندن داستان‌های پرهیجان و کشش‌دار اجتناب کنید.البته اگر تماشای تلویزیون در شما خواب ایجاد می‌کند اشکالی ندارد.
– اصلا نگران نخوابیدن نباشید. تا زمانی که برای خواب تلاش و فکر می‌کنید خواب‌تان نخواهد برد.
– سعی کنید تا جایی که امکان دارد خودتان را بیدار نگاه‌دارید.
-صبح سر ساعت مشخصی بیدار شوید. چون دیر خوابیده‌اید اجازه ندارید که دیر بیدار شوید.
– در روز زمانی را به ورزش اختصاص بدهید.
– تناسب اندام خود را حفظ کنید و یا به دست بیاورید.
– در ساعات قبل از خواب فعالیت سنگین جسمی و یا ورزش سنگین نکنید.
– مصرف چای، قهوه، نوشابه و شکلات را در ساعات آخر شب قطع و یا محدود کنید.
– دوش آب‌گرم به مدت ۲۰ دقیقه قبل از خواب کمک‌کننده است.
– روزها نخوابید و چرت نزنید.
– هر روز در ساعت معینی غذا صرف کنید. قبل از خواب غذای سنگین میل نکنید.
– غروب‌ها از روش‌های آرام‌سازی مانند آرمیدگی عضلانی تدریجی(ریلکسیشن) و مراقبه استفاده کنید.
– شرایط خواب را برای خودتان راحت کنید.
با رعایت موارد گفته‌شده‌ی بالا بسیاری از بی‌خوابی‌ها مرتفع می‌شود.
در مواردی که بی‌خوابی به بیماری و یا اختلال جسمی و روانی مرتبط است به‌ترین شیوه‌ی درمان، رفع و درمان بیماری اصلی است.
مصرف مواد محرک هم سبب بی‌خوابی است که طبعا باید کنار گذاشته شود.
با بالا رفتن سن به تدریج از نیازبه‌خواب کاسته می‌شود.
– گاهی در بی‌خوابی‌های مقطعی ناشی از استرس خاص در محیط استفاده از آرام‌بخش‌ها در کوتاه‌مدت مفید است.
دکتر محمدرضا کاظمي
فوق تخصص روانپزشکي کودکان و نوجوانان
