رقابت همشیرها ( خواهر و برادر)
رقابت همشیرها ( خواهر و برادر)
رقابت بین همشیرها کم‌و‌بیش در تمام خانواده‌های دارای بیش از یک فرزند دیده می‌شود و نمی‌توان آن را کاملا حذف کرد و البته لزومی هم به حذف کامل نیست ولی لازم است مدیریت و کنترل شود و اقدامات مناسب در مورد آن صورت پذیرد. این رقابت وقتی فاصله‌ی سنی دو کودک ۳ تا ۵ سال است بیشتر دیده می‌شود. رقابت در زمان تولد دوم بیشتر دیده می‌شود. واکنش کودکان در این موقعیت ممکن است متفاوت باشد؛ برخی کودکان پسرفت می‌کنند و ممکن است رفتارهای کوچک‌تر از سن‌شان بروز دهند، برخی بدرفتاری و پرخاشگری می‌کنند و بعضی به والدین می‌چسبند.
راهبردهای مختلفی برای مدیریت این رقابت و کاهش آن وجود دارد:
– تولد نوزاد جدید را تا سه‌ماهه‌ی دوم بارداری به کودک اطلاع ندهید.
– از کودک در مورد جنسیت نوزاد و این‌که او خواهر یا برادر دوست دارد نپرسید.
– به کودک قول ندهید که نوزاد جدید هم‌بازی او خواهد شد.
– اگر قرار است چیزی از وسایل کودک بزرگ‌تر به نوزاد داده شود قبلا جایگزین آن را برای کودک بزرگ‌تر تهیه کنید.
-اگر کودک تمایل دارد برای معاینات دوره‌ی بارداری او را به همراه ببرید و اجازه بدهید صدای قلب جنین را گوش بدهد.
-در زمان بستری مادر برای زایمان وضعیت کودک بزرگ‌تر و نگهداری از او را مشخص کنید.
-آموزش‌های خاص (مثلا آداب توالت رفتن) به کودک بزرگ‌تر را چندماه قبل یا بعد از تولد نوزاد انجام بدهید.
– کودک را در صورت تمایلش در نگهداری از نوزاد مشارکت بدهید و او را تشویق کنید.
– اجازه بدهید نوزاد را در بیمارستان ببیند.
– هراز چندگاه فیلم‌ها و عکس‌های دوران نوزادی کودک بزرگ‌تر را تماشا و مرور کنید.
– وقت کافی به کودک بزرگ‌تر اختصاص بدهید.
– خشونت نسبت به کودک کوچک‌تر را نادیده نگیرید و آن را با پیامد مناسبی همراه سازید.
در کودکان بزرگ‌تر
– زمانی را به هر یک از کودکان اختصاص بدهید.
– روابط خوب همشیرها را تشویق کنید.
– احساس مسئولیت نسبت به یک‌دیگر در آن‌ها ایجاد کنید.
– با هر کودک بر اساس خصوصیات خودش رفتار کنید. لزومی ندارد با همه به طور یکسان رفتار کنید. رفتار با کودک به خصوصیات، سن و جنس او ارتباط دارد.
– اختلافات جزئی را نادیده بگیرید.
– کودکان را با هم مقایسه نکنید.
– خبرچینی را نادیده بگیرید.
– در موارد دعوا، اگر مسبب مشخص است او را و اگر مشخص نیست (که معمولا این‌طور است) هر دو را با پیامد آن روبرو کنید.
دکتر محمدرضا کاظمي
فوق تخصص روانپزشکي کودکان و نوجوانان
